Sonbahar aylarına girmemizle birlikte gün veya hafta içerisinde serin, yağmurlu bazen de güneşli farklı havalar yaşayabiliyoruz. Mevsim geçişleri, polenler, küf sporları ve hızla değişen hava koşulları da alerjilerin sık görülmesine neden oluyor. Solunum yollarını doğrudan etkileyen ve geniz akıntısı, hapşırma, nefes darlığı, öksürme gibi şikayetlerle ortaya çıkan bu alerjik reaksiyonlar bireylerin yaşam konforunu önemli ölçüde etkiliyor. Yönetilebilen bir sağlık sorunu olan sonbahar alerjileri doğru tanı-tedavi ile alınan basit önlemlerle % 80’e kadar hafifletilebiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. Arif Keleşoğlu, sonbahar alerjilerinde alınabilecek önlemler ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Alerji astım ataklarını tetikleyebilir
Sonbahar alerjileri, genellikle mevsimsel alerjik rinit (saman nezlesi) olarak bilinen bir durumdur ve bağışıklık sisteminin çevresel alerjenlere aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkar. En yaygın tetikleyiciler arasında polenler, küf sporları, ev tozu akarları, geçirilen viral enfeksiyonlar ve hava değişimleri yer alır. Sonbaharda ağaçlardan dökülen yapraklar küf oluşumunu artırırken, soğuyan hava ile birlikte, kapalı alanlarda bulunulan sürenin ev tozu akarlarına maruziyetin artmasına yol açar. Ayrıca sonbaharda çimen polenleri de alerjide tetikleyicidir. Ortaya çıkan alerji hapşırma, burun akıntısı, gözlerde sulanma, kaşıntı, öksürük ve hatta astım atakları şeklinde kendisini gösterebilir.
İlkbahar alerjisi olanlar dikkat!
Sonbahar alerjileri her yaş grubunu etkileyebilir, ancak belirli gruplar daha büyük risk altındadır. Çocuklar ve yaşlılar, bağışıklık sistemlerinin hassas olması nedeniyle daha fazla etkilenir. Alerjiye genetik yatkınlığı olanlar, astım veya diğer solunum yolu hastalıkları geçmişi bulunanlar da ön plandadır. Ayrıca, şehirlerde yaşayanlar veya nemli bölgelerde oturanlar küf sporlarına daha fazla maruz kaldıkları için belirtileri şiddetli yaşayabilir. Kadınlarda hormonal değişiklikler, erkeklerde ise mesleki maruziyet (örneğin bahçıvanlık) riski artırabilir. Genel olarak, her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen bu durum, özellikle ilkbaharda ama aynı zamanda sonbaharda da ortaya çıkar.
Şikayetler kışın da devam edebilir
Alerjilerin etkisi ve süresi alerjenlerin yoğunluğuna ve bireysel faktörlere bağlı olarak değişir. Tipik olarak, sonbahar alerjileri Eylül-Ekim aylarında zirve yapar ve Kasım-Aralık aylarında, havaların soğumasıyla azalır. Polen seviyeleri düştüğünde veya küf sporları azaldığında belirtiler hafifler, ancak tedavi edilmezse haftalarca sürebilir. Antihistaminikler veya kortikosteroidler ile olumsuz etkiler 1-2 hafta içinde kontrol altına alınabilir. Ancak, kronik vakalarda hafif semptomlar bahara kadar devam edebilmektedir.
Ev tozu akarı ve küf gibi bazı kapalı alan alerjenleri yıl boyu aktif kalabilir bu nedenle alerjik belirtiler bazı kişilerde kış boyu da sürebilir. Polenler kışın azalsa da, soğuk hava solunum yollarını etkileyerek şikayetleri devam ettirebilir. Eğer alerjiniz yıl boyu sürüyorsa, kışın da hapşırma veya öksürük olabilir. Bu durumda, nem kontrolü, yatak örtülerinin sık ve etkili yıkanması, toplu yerlerden kaçınmak ve grip aşısını yaptırmak gibi önlemleri almak faydalı olur.
Bu önlemleri alarak şikayetleri %70-80 oranında azaltabilirsiniz;
- Alerjenlerden Kaçınma: Polen seviyelerinin yüksek olduğu günlerde dışarı çıkmamaya çalışın. Pencereleri kapalı tutun, klima filtrelerini düzenli değiştirin. Evde nem oranını % 30-50 arasında tutarak küf oluşumunu önleyin.
- Hijyen Tedbirleri: Düzenli ev temizliği yapın, yatak çarşaflarını sıcak suda yıkayın. Dışarıdan döndüğünüzde kıyafetlerinizi değiştirin ve duş alın.
- Tıbbi tedavi: Antihistaminik ilaçlar, burun spreyleri veya alerji aşıları (immünoterapi) etkili olabilir. Astım riski varsa, hekiminizin size uygun gördüğü, inhalerinizi kullanmayı ihmal etmeyin.
- Doğal Destekler: Bitkisel çaylar (örneğin zencefil veya nane) semptomları hafifletebilir, ancak doktor onayı olmadan kullanmayın.
Beslenme ve vitamin desteği ile bağışıklığı güçlendirmek faydalı
Bağışıklığı güçlendirmek sonbahar alerjilerine karşı dolaylı bir fayda sağlar. Dengeli beslenme (C vitamini zengini meyveler, omega-3 yağ asitleri), düzenli egzersiz ve yeterli uyku, vücudun alerjenlere karşı direncini artırır. Probiyotikler ve D vitamini takviyesinin, bazı çalışmalarda alerji belirtilerini azalttığı görülmüştür. Ancak, bağışıklık güçlendirme alerjiyi tamamen ortadan kaldırmaz; sadece şikayetleri yönetmeye yardımcı olur.
Alerji bağışıklıkta bir aşırı reaksiyon olduğundan, asıl tedavi alerjene odaklanmaktır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
