Türk ve Romen bilim ekibi, tarım ve gıda sektörü için büyük önem taşıyan fosforun geri kazanımı için bilimsel güçlerini birleştirdi
Bu proje ile tarım ve gıda sektörü için sürdürülebilir, temiz üretim teknolojisi geliştirilecek
TÜBİTAK ile Romanya Araştırma, İnovasyon ve Dijitalleşme Bakanlığı (MCID) tarafından açılan İkili İşbirliği Programı 2024 Yılı Çağrısı kapsamında desteklenen ortak uluslararası projelerden birisi de Ege Üniversitesinin projesi oldu. Proje ile tarım ve gıda sektörü için büyük önem taşıyan fosforun, fosfor içeren iki atığın yakılarak yanma küllerinden geri kazanma sürecinin geliştirilmesini amaçlanıyor.
Ege Üniversitesi (EÜ) Güneş Enerjisi Enstitüsü Enerji Teknolojileri Anabilim Dalı öğretim üyesi Dr. Öğr. Üyesi Özben Kutlu’nun Türkiye, Bükreş Politeknik Üniversitesinden Dr. Mihaela Bălănescu’nun Romanya yürütücülüklerini yaptığı “Temiz Üretim Zincirinde Entegre Enerji ve Çevre Yönetimi Yoluyla Atıktan Sürdürülebilir Fosfor Geri Kazanımı (PREWA)” başlıklı proje TÜBİTAK ve MCID tarafından açılan 2024 yılı çağrısı kapsamında desteklenmeye uygun bulundu.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, projenin Türkiye ayağı yürütücüsü Dr. Öğr. Üyesi Özben Kutlu’yu makamında ağırlayarak tebrik etti. Rektör Prof. Dr. Necdet Budak, “Üniversitemiz akademisyenleri, başta ülkemiz olmak üzere insanlığın ihtiyaçları doğrultusunda araştırma alanlarını yoğunlaştırarak uluslararası iş birlikli önemli projeler hazırlamaya devam ediyorlar. Yenilikçi ve özgür bilimsel projelerden teknolojik gelişmelere yön veren araştırmalara kadar geniş bir yelpazede çalışmalara imza atıyorlar. Güneş Enerjisi Enstitüsü Dr. Öğr. Üyesi Özben Kutlu hocamızın ülkemiz ayağını yürüttüğü PREWA projesi, enerji ve atık yönetimi ile fosfor geri kazanımı alanında çevresel sürdürülebilirliğe önemli katkılar sağlayacak. Uluslararası ortaklı nitelikli çalışmaları ile tam akredite, milli yenilik ödüllü, sağlık temalı araştırma üniversitemizin uluslararasılaşma misyonuna ve bilimsel gücüne katkı sunan hocamızı tebrik ediyorum” dedi.
“Fosfor AB’nin kritik malzeme listesinde yer alıyor”
Güneş Enerjisi Enstitüsü Enerji Teknolojileri Anabilim Dalı öğretim üyesi Dr. Öğr. Üyesi Özben Kutlu ise “Dünyada fosfat kayaçları birkaç ülke tekelinde bulunmaktadır. Türkiye, Romanya ve hatta AB düzeyinde tarımda fosfor arzının gelecekteki güvencesi için gıda üretim ve tüketim zincirinden fosfor geri kazanımı, sürdürülebilir seçeneklerden biridir. AB’nin kritik malzeme listesine aldığı fosfor için geliştirdiğimiz PREWA projesi bu alanda sürdürülebilir, temiz üretim teknolojisinin geliştirmesini amaçlamaktadır. Proje kapsamında seçilen atıklardan, arıtma çamuru ve kullanılmış mantar kompostu nispeten yüksek fosfor içerikleriyle değerli birer ikincil fosfor kaynağı olarak kabul edilmektedir” diye konuştu.
“Çevre dostu çözümler sunulacak”
Projenin içeriği ile ilgili bilgi veren Dr. Öğr. Üyesi Özben Kutlu, “Projede, kullanılmış mantar kompostu ve arıtma çamurunun yakılmasıyla üretilen küllerden maksimum fosforun geri kazanılması hedeflenmiş, bu atıkların değerlendirilmesinde çevresel etkilerinin en aza indirilmesi ve enerji maliyetlerinin düşürülmesi planlanmıştır. Bu bağlamda, seçilen atıklardan fosforun geri kazanımı için akışkan yatak yakma teknolojisi, mikrodalga teknolojisi ve biyokarbon üretimi için de piroliz teknolojileri kullanılacaktır. Akışkan yatak yakma teknolojisi ile elde edilecek fosforca zengin kül, mikrodalga ısıtma tekniği ile işlenerek fosfor geri kazanımı sağlanacaktır. Ayrıca kül elde etme sürecinden elde edilen enerjinin, döngüsel ekonomi çerçevesinde geliştirilen proseste veya hedef atığın üretim tesisinde kullanımı öngörülmüştür. Laboratuvar ortamında geliştirilecek bu proseslerden elde edilen sonuçlar, modellenerek endüstriyel uygulamalar (scale-up) için işletme koşulları tespit edilecektir. Geliştirilecek fosfor geri kazanım süreci, çevresel fizibilite açısından yaşam döngüsü analizi (LCA) kullanılarak değerlendirilecek ve alternatif bir süreç olan biyoçar üretimiyle karşılaştırılacaktır. Bu sistematik yaklaşım çevre dostu çözümler sunarken, atıkların verimli ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesini sağlayacaktır” dedi.
“Yenilikçi ürünler geliştirilecek”
PREWA projesinin Türkiye’den Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü ve Romanya’dan Bükreş Politeknik Üniversitesi ortaklığında yürütüleceğini ifade eden Dr. Öğr. Üyesi Özben Kutlu, “Bu uluslararası işbirliği sayesinde konusunda uzman araştırmacılarla, iki üniversitenin mevcut altyapılarının ortak kullanılması, teknolojik bilgi birikiminin artırılması ve transferi sağlanacaktır. PREWA projesi, atıkların değerli ürünlere dönüştürülmesi ve enerji tüketiminin azaltılması yoluyla ekonomik ve çevresel sürdürülebilirliğe önemli katkılar sağlayacaktır. Ayrıca, tarım ve enerji sektörlerinde kullanılabilecek yenilikçi ürünlerin geliştirilmesine olanak tanıyacaktır. Proje, sürdürülebilir atık ve enerji yönetimi uygulamalarının yaygınlaşmasına katkı sunarak, hem Türkiye hem de Romanya’da gıda ve tarım sektöründe çevresel ve ekonomik iyileşmeler sağlayacaktır” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
