İstinye Üniversitesi Bilim ve Teknoloji İletişimi Koordinatörlüğü ve YÖK Bilim İletişimi Ofisi iş birliği ile düzenlenen “Dozunda Radyasyon Sağlığın Emrinde” başlıklı bilimsel etkinlik, Fayda Bilim Vakfının katkısıyla Liv Hospital sponsorluğunda Özgen Berkol Doğan Bilimkurgu Kütüphanesi’nde düzenlendi. Etkinlikte, radyasyonun tıbbi uygulamalardaki yeri ve parçacık fiziğinin sağlık teknolojilerine katkısı disiplinler arası bir yaklaşımla incelendi. Alanında uzman akademisyenlerin katılımıyla gerçekleştirilen program, radyasyonun teşhis ve tedavi süreçlerindeki kullanımıyla ilgili güncel yaklaşımları kamuoyuyla buluşturdu. İstinye Üniversitesi Temel Bilimler Bölüm Başkanı, Bilim ve Teknoloji İletişimi Koordinatörü Prof. Dr. Serkant Ali Çetin’in koordinasyonunda düzenlenen etkinlikte, Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Merdan Fayda ve Temel Bilimler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taylan Yetkin uzmanlık alanlarında paylaşımda bulundu.
“Sigara içtiğiniz zaman radyasyona maruz kalıyorsunuz”
Etkinliğin ilk oturumunda, radyasyonun modern tıptaki temel kullanım alanları ve potansiyel riskleri değerlendirildi. Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Merdan Fayda, Radyasyon tedavilerindeki uzmanlığını ve deneyimlerini katılımcılarla paylaştı. Mamografi ve akciğer taramaları gibi erken teşhis yöntemlerinin yanı sıra, yüksek enerjili X-ışınlarıyla uygulanan radyoterapi ve brakiterapi tekniklerine dair güncel bilgiler paylaşıldı. Doz kontrolü, hasta güvenliği ve teknolojik gelişmelerin bu süreçlere etkisi bilimsel çerçevede ele alındı. Prof. Dr. Merdan Fayda, radyasyon tedavisinin tedavi süreçlerindeki kritik önemini şu sözlerle vurguladı:
“Sigara içtiğiniz zaman radyasyona maruz kalıyorsunuz. Günde iki paket sigara içiyorsanız yılda 80 akciğer grafisi çektirme dozu alıyorsunuz. Siz sigarayı yaktığınızda polonyum oluşturuyorsunuz. Mukozanız radyasyona maruz kalıyor. Günlük hayatımızda da radyasyon var. Etrafımızdaki yalıtımda kullanan malzemelerde bile radyasyon var. Evde de biraz radyasyona maruz kalıyoruz. Ama doğru yapılandırılan radyasyonun işe yaradığı noktalar da var. Örneğin, radyasyonla tümör yok oluyor. Kanser yok oluyor. Doğru dozda doğru şekilde uygulandığında radyasyon insanlara çok faydalı olabiliyor. Yıllar içerisinde tıbbi görüntüleme çok gelişti. Nereyi radyoterapi yapabileceğimizi görüyoruz. Tedavi planlamalarının önü açıldı. MR ile dokular çok daha rahat görülüyor.”
“PET ve benzeri cihazlarla vücut hakkında bilgi elde edebiliyoruz”
İkinci oturumda, temel bilimler çerçevesinde parçacık fiziğinin tıp alanında nasıl dönüştürücü bir etki yarattığına odaklanıldı. Parçacık hızlandırıcısı teknolojilerinin geliştirilmesiyle birlikte PET/BT ve MR gibi ileri tanı cihazlarının ortaya çıkışı ve proton/iyon terapileri gibi hassas tedavi yöntemlerinin kullanımı aktarıldı. Ayrıca, FLASH radyoterapi ve Bor-Nötron Yakalama Terapisi gibi yeni teknolojiler üzerine güncel araştırmalar da paylaşıldı. İstinye Üniversitesi, Temel Bilimler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taylan Yetkin, şunları söyledi:
“PET ve benzeri cihazlarla vücut hakkında bilgi elde edebiliyoruz. Tümörü yok etmek için proton, elektron tedavisi gönderiyorsunuz. Yok ediyorsunuz. Birisi görüntüleme amaçlı, birisi yok etme amaçlı. Hastalara kanser hücresinin yoğun şekilde kapmak isteyeceği şeker türevi sıvı içinde aslında radyoaktif bir bileşen verdikten bir saat sonra çekim odasına alıyorlar. Bu şekerli sıvıda elektronun anti parçacığını yayan bir madde var. İşte o anti parçacıklar tümör dokusundaki elektronlarla buluşunca o bölge ışıma yapıyor. Siz bu ışımaları parçacık detektörleriyle toplayıp bilgisayar yazılımları tarafından birleştirince üç boyutlu görüntü bilgisini oluşturuyorsunuz. Bu anlamda tüm vücut görüntüsünü oluşturabilecek bir alet. Bunlar bizim aslında doğayı anlamak için ürettiğimiz teknolojilerin medikal fiziğe uygulanmış hali.”
Bilimsel bilginin topluma aktarımı için önemli bir adım
Etkinlik, katılımcıların bilimsel içeriğe doğrudan erişimini sağlamanın yanı sıra, bu bilgilerin toplumla etkili şekilde paylaşılması konusunda da dikkat çekici bir örnek oluşturdu. Disiplinler arası yapı, Dr. Özgenur Reyhan Güler tarafından yapılan iletişim odaklı moderasyon ve izleyici etkileşimi ile güçlenen oturumlar, akademik bilginin sosyal faydaya dönüşümünü destekleyen bir platform sundu. Radyasyonun sağlıkla kesişen yönlerine dair bilimsel ve toplumsal farkındalık oluşturmayı amaçlayan etkinlik, katılımcılar tarafından ilgiyle takip edildi. Radyasyonun sağlık alanındaki kullanımını ve bu alandaki son bilimsel gelişmeleri derinlemesine ele alan etkinlik, toplumsal sağlık okuryazarlığının gelişmesinde önemli bir adım oldu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
